Studenica je živi dokaz biološke raznovrsnosti Evrope!

U avgustu 2025. godine, grupa naučnika sa Instituta za biološka istraživanja „Siniša Stanković“ iz Beograda sprovela je istraživanje donjeg toka reke Studenice, što je oko jedne petine njene dužine. Studenica, koja izvire na Goliji, skoro celim tokom teče kroz klisuru sa elementima kanjona, što joj daje posebnu prirodnu i pejzažnu vrednost a takva nepristupačnost je omogućila očuvanje bogatog i autohtonog biodiverziteta.

Tokom istraživanja, zabeležene su zaštićene vrste: pastrmka (Salmo trutta), potočna mrena (Barbus balcanicus), pliska (Alburnoides bipunctatus) i klen (Squalius cephalus). Zabeležene su i vrste van zaštite: brkica (Barbatula barbatula) i krkusa (Gobio gobio).

Posebno je značajno što su u ovom delu reke, prvi put u ovom području, zabeleženi balkanski vijun (Sabanejewia balcanica) i brkica (Barbatula barbatula), što potvrđuje da Studenica i dalje otkriva skrivenu biološku raznovrsnost.

Istraživanje je pokazalo visok nivo raznovrsnosti i kompleksnu strukturu zajednice riba. Očuvanje ovog jedinstvenog ekosistema je od ključnog značaja, posebno u svetlu planirane izgradnje brane i akumulacije u području istraživanja (MHE Studenica S4 Gradina), kao i postojanja šest MHE na njenom slivnom području i drugih pritisaka kao što su eksploatacija kamena, krivolov, deforestacija, neadekvatno odlaganje komunalnog otpada i dr. Ovi faktori predstavljaju ozbiljnu pretnju za pastrmku i druge zaštićene vrste.

Studenica sa svojim pritokama predstavlja jednu od temeljnih vrednosti područja zbog koje su Park prirode Golija i Rezervat biosfere Golija – Studenica (UNESCO MAB) stavljeni pod zaštitu.

Studenica je živi dokaz biološke raznovrsnosti Srbije i Evrope – njena budućnost zavisi od našeg uspeha da sačuvamo ovaj jedinstveni ekosistem.